کد مطلب:36121 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:142
«پس بعد از مرگ، راهی برای طلب خشنودی خدا نبوده و بسوی دنیا بازگشتی نمی باشد» این دو جمله، رد مقام تعلیل مطالب قبلی است كه اگر گفتیم باید پیش از مرگ آماده شد و كاری كرد برای این جهت است كه تا انسان نمرده و پرده از جلو چشمانش برداشته نشده می تواند رضای خدا را جلب كرده و در طلب خشنودی الله تعالی باشد. اما بعد از مرگ، این در بسته خواهد شد چنانكه راهی برای بازگشت به دنیا و جبران گذشته نخواهد بود. مطلب دیگر این است كه ممكن است انسان در رابطه ی با وضع تباه و ناراحت كننده ی خود در عالم آخرت، دو گونه اندیشه بخود راه دهد و از یكی از این دو راه چاره جوئی كرده و خود را دلگرم سازد: [صفحه 155] یكی اینكه با خود بگوید: در عالم آخرت بهنگامی كه با خشم و غضب خدا مواجه شدم از در عذر خواهی وارد شده و رضای خدای تعالی را جلب خواهم كرد. امام بزرگوار، علی علیه السلام، انسان را از این راه چاره، مایوس ساخته و می فرماید: بعد از مرگ راه طلب رضا و خشنودی الهی بسته است، انسان تا در این جهان است هر اندازه هم كه آلوده باشد می تواند جلب رضای خدای تعالی را بكند ولی این زندگی كه پایان یافت دیگر راهی ندارد. چنانكه قرآن كریم در این باره می فرماید: «لا تعتذروا الیوم انما تجزون ما كنتم تعلمون»[1] امروز عذر نیاورید جز این نیست كه پاداش داده می شوید آنچه را كه انجام می دادید. و نیز می فرماید: «هذا یوم لا ینطقون و لا یوذن لهم فیعتذرون»[2] امروز روزی است كه كافران (از فرط وحشت) سخن نگویند و به آنان اذن داده نخواهد شد تا اعتذار بجویند. راه دوم اینست كه با خود بگوید: اگر آنجا ممكن نشد كه رضای خدا را جلب كنم به دنیا برگشته و به اعمال صالحه می پردازم. و امام علیه السلام راجع به اندیشه ی دوم می فرماید: «و لا الی الدنیا منصرف» و هیچ راهی برای گردش از آنجهان به این جهان و بازگشت به دنیا نیست. چنانكه قرآن كریم می فرماید: «حتی اذا حضر احدهم الموت قال رب ارجعون لعلی اعمل صالحا فیما تركت كلا انها كلمه هو قائلها و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون»[3]. یعنی تا آنگاه وقت مرگ كسی از آنها فرا رسد از روی ندامت می گوید: بارالها مرا به دنیا بر گردان تا شاید به تدارك گذشته، عملی صالح به جا آورم ولی خطاب شود كه هرگز نخواهد شد و این یك حرفی است كه آن گوینده می زند و از عقب آنها عالم بزخ است تا روزی كه بر انگیخته شوند. [صفحه 157]
(فلیس بعد الموت مستعتب و لاالی الدنیا منصرف)
صفحه 155، 157.